Arabuluculuk, Arabuluculuk Kanununun 1. Maddesinde; Tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri, iş ve işlemlerden doğan özel hukuk uyuşmazlıklarının, çözülmesi amacıyla, uzmanlık eğitimi almış olan tarafsız ve bağımsız bir üçüncü kişinin katılımıyla ihtiyari olarak yürütülen uyuşmazlık çözüm yöntemi olarak belirtilmiştir. Arabuluculuk Kanunu 2. Maddesi’nde; ‘Arabulucu‘ olarak adlandırılan 3. kişi, taraflar çözüm önerisi getiremedikleri zaman, taraflara çözüm önerisi de sunabilen kişidir. Bazı sistematik teknikler uygulayarak, müzakerelerde bulunmak ve görüşmek amacıyla tarafları bir araya getirir ve tarafların birbirlerini anlamalarını ve bu amaçla çözümlerini kendilerinin üretmesi için aralarında etkin iletişim sürecinin kurulmasını sağlar.
İhtiyari Arabuluculuk Nedir?
Arabuluculuk nedir sorusunun, zorunlu arabuluculuk ve ihtiyari arabuluculuk olmak üzere temel iki farklı cevabı bulunur. İhtiyari Arabuluculuk bir özel hukuk uyuşmazlığından kaynaklanan anlaşmazlığın, çözüme kavuşturulması için, tarafların dava açılmadan önce ya da dava sırasında kendi isteği ile arabulucuya başvurması sürecini kapsar. Bunun dışında mahkemede tarafları arabuluculuğa davet edebilir.
Zorunlu Arabuluculuk ise; bir diğer adı da dava şartı olan arabuluculuk, dava açılmadan önce, arabulucuya başvuruyu zorunlu hale getirmiş ve ticaret hukukundan ve iş hukukundan kaynaklanan bazı uyuşmazlıktan kaynaklanan davalarda zorunlu arabuluculuk uygulanır. Arabulucuya başvurulmadan açılan bu davalar mahkeme tarafından ret olunur.
Arabuluculuk Kanunun 22 Maddesi’ne göre; Hukuk Fakültesi mezunu olup meslekte beş yılını doldurmuş olan, arabuluculuk faaliyeti ile ilgili temel bilgileri, iletişim teknikleri, müzakere ve uyuşmazlık yöntemleri ve davranış psikolojisi ile, teorik ve pratik bilgileri içeren eğitimi tamamlayan ve bakanlıkça yapılan yazılı sınavda başarılı olan ve arabuluculuk siciline kayıtlı kişilerce yapılır. Arabulucu görevini, özenle, tarafsız ve eşit olarak yerine getirmelidir. Tarafsızlığından şüphe edilecek bir durum var ise bunu taraflara bildirme yükümlülüğü bulunmaktadır. Buna göre taraflar arabulucuyu talep ederse, arabulucu görevi sürdürebilir. Arabuluculuk başvurusu; karşı tarafın ikametinin bulunduğu Adliye Binası içerisinde yer alan Arabuluculuk Büroları’na yapılır. Arabuluculuk bürosu bulunmayan yerlerde arabulucu sıfatı ile görevlendirilen Sulh Hukuk Mahkemesi Yazı İşleri müdürlüğüne başvuru yapılabilir. Arabuluculuğa Hakim Temel İlkeleri Kanuna göre düzenlenir.